jueves, 9 de mayo de 2013

EL HILO Y LA AGUJA
Texto original en castellano disponible  de  JORDAN, Beatriz y otros (2002).Construyamos nuestro lenguaje. Ediciones AlbaTor. La Paz-Bolivia. Pags. 64-65
Traducido por Reyna Condori Valencia (2013)
CH’ANKHAMP  AWUJAMPI

Mä kutix  mä awujaw   ch’ankha muruq’urux säna:
─Kunats jumax ukham jach’a jach’ tukta ukhamarak wali  khiwintatata?
─Aka uraqin  wali jach’a  amuyasiñmatakiti?
─Jaytarpayit mama awuja─sasaw ch’ankhax säna.
─Jumar jaytarpayaña?  Jumar jaytarpayaña? Kunata?  Juman  wali jach’a  amuyasitamatw  sisma . Mayampis saskakïwa, kunatix p’iqijar jutkitu ukanak saskakïwa ─Sasaw awujax sarakïna.
─Kuna p’iqirak mama! Jumax janiw alfiliraktati;  jumax  awujätawa.  Awujax janiw  p’iqinikiti. Nayan jach’ätajax jumatakix kuna wakiskirisa?.  Sapamayniw  Dios awkin churatapx  katustana. Jakawim  uñaqasim,  jan yaqhan jakawip uñch’ukimti.
─Jumax  wali jach’a jach’ tukuritawa─ Sasaw awujax säna.
─Ukhamaskapintwa─ Sasarakiw ch’ankhax säna.
─Kunata?
─Akax wali sumapuniwa! Kunatix nayax ch’uktwa. Ukax   jaqisan  isinakapas k’achanchanakapasa, ukx jumax uñjasmawa. Kunatix khithis nayatsipans chukuspa?
─Juma? Akapi juk’amp wali sumaxa!  Jumat ch’uktaxa?  Jumax khithiti   ch’ukki ukx janiw yatktati. Ch’ukurix nayatwa─Sasaw awujax säna.
─Jumax  telanaks  p’iyartawa ukat lurtaxa. Nayaw ch’ukthapta; nayaw chikat chikatanaks  ch’ukthapta; nayaw  telarux  jiwak  uñtayta.
─chiqawa. Ukat sipansa? Nayaw telanak p’iyarta; nayapuniw nayraqat sarta, wali ch’amampiw   juman mistuñamatak nukt’ta; kuntix nayax lurta ukaruw jumax jay sista─sasaw awujax sarakïna.
─Emperador  irpirin nayraqatapanx  tambor jawq’irinakax sararakiwa─sasaw ch’ankhax säna.
 Juma emperadora? Sasarakiw awujax jay säna.
─Janiw uk siskti. Chiq sipanxa, jumaw arkirjam  lurtaxa; nayraqat sarasax kunatix utjki ukanak uñachaytaxa;  jan wakiskir irnaqaw lurtaxa. Nayaw isinak ch’ukthapta, t’irthapta ukhamarak  chinthapta.
Ukham  aruskipkapxipanxa,  isi ch’ukur warmiw  baronesan  utaparux purïna.
Aka lurawix baronesan utapanw mäkipäna. Baronesaxa, jupax jan ch’ukurin qhiphapar sarnaqaskañatakiw isi ch’ukur warmirux jupa jak’arux jakayäna.
Isi ch’ukur warmix purïnwa, tela katüna,  awuj katusaw ch’ukuñ qalltäna. Ch’ankhas awujas wali kusisitaw  ch’ukurin amparapan suma telanx sarxarupxäna. Suma ch’ulqhi anunankjamaw sarantapxäna.
Ukatx awujaw arsüna:
─Jilata ch’ankha,  ninkhara aruskayatax ukx mayamp arusiñ qalltaskakitati?  jumax uñjam  aka yatintat isi ch’ukur warmix nayampikiw sum luri. Nayax jupan luk’ananakapanw sarxarta, wali jak’anw  telanak aynachar alayar p’iyarasin sarxarta.
Ch’ankhax janiw kuns siskänti kuunatix saraskakïnwa.   Awujan Jisk’a p’iyanakap  jist’arataparux jach’achat  ch’ankhaw jan kamsas llupantäna.  yatxatatax lurañ yatiwa, janiw kuna ina arunaks ist’añ munkiti . Ukham siskaspas ukhamaw ch’ankhax sarantäna. Awujax ch’ankhan jan jaysatax  amukirakiw jan kamsas sarantäna.
Isi ch’ukuñ utax wali amukinwa. Awujan p’it p’it p’it  uxupakiw telanx ist’asïna.
Inti jantipanxa, Ch’ukur warmix  ch’ukuñap  sukt’asaw sarxañatak wakichasïna. Pusïr  urunw ch’ukuñ tuküna, ukatx  thuqhuñ suykamiw qhipharäna. Ukatx phunchhaw arumaw purïna. Baronesax uka ch’ukut isimpiw isthapisïna. Isi ch’ukurix Baronesar  isthapisiñ yanapt’añatakix  kuna chaq chhitthapiñatakis awujas kurpiñur t’irt’asitaw saräna. Baronesar isthapiykasax uksat aksaruw awujamp chhitthapïna. Ukhamarak uksat aksaruw isirux botonanak chhitkatas, isipx  q’imphantäna. Ukatx ch’ankhax awujar phiskasiñatakix akham sas jiskt’äna:
─Jichhax jumax sita: Khithis baronesan janchipan thuqhurix sari? Khithis isimp kushka k’achanchas sari? Khithis ministronakamp diplomatico chachanakampix thuqhuni?  Jumax ch’ukuñanak yänakamp sarañlaykux  uywatan kanastaparuw  saräta. 
Awujax janjamakiw kuns siskänti, ukampirus mä  wali  yatxatat  jach’a p’iqin  alfileraw jupachikaskäna. Ukatx akham säna.
─Yatiqam ipi, jumax ch’ankhatakikiw wali qaris jupan thuqt’ir sarañapatak  telar p’iyaras qartaxa, ukat jumax ch’ukuñ yänakamp khuskhaw qhiphartaxa…Jumax nayjam luram , nayax janiw khithitakis thakhinak jist’arktti. Nayax kawkirutix t’irkatapxitu ukaruw qhipharta.

Ukhamaw aka siw säwx mä yatintat yatichirirux   sista; Jupax p’iqip unxtayasaw  situ.
─Nayax awujjamarakiw walja ch’ankhanakatak  wakisiriyäta.  


No hay comentarios:

Publicar un comentario